Bob Gramsma - Riff, PD#18245

Kunstenaar Bob Gramsma werkte in samenwerking met TAAK (Petra Heck en Nils van Beek) aan het kunstwerk Riff, PD#18245 in Dronten.

Op 14 juni 1918 werd de Zuiderzeewet van kracht waardoor de Flevopolder kon worden aangelegd. Ter gelegenheid van 100 jaar Zuiderzeewet creëerde Bob Gramsma in 2018 en 2019 het monument Riff, PD#18245 in Dronten.

Gramsma stortte een heuvel van achtduizend kubieke meter landbouw- en Zuiderzeegrond bovenop drie paalfunderingen en een complexe constructie van spanten, ribben en dragers zoals die ook wordt gebruikt in bruggen- en botenbouw. In deze heuvel groef hij een grote holte, waarvan de wanden werden voorzien van een wapening en bekleed met een laag spuitbeton. Daarna haalde Gramsma de omliggende aarde weg tot maaiveldhoogte, en bleef het monumentale betonafgietsel met zijn huid van Zuiderzeebodemresten over.

Het monumentale landschapskunstwerk is 37 meter lang, 11 meter breed en 7 meter hoog. Het bovendek van het werk bevind zich 2 meter boven het niveau van de omliggende dijken. Het betonnen lichaam bestaat uit drie stalactietachtige volumes, waarvan er twee steunen op de deels ontgraven heipalen en het grootste volume op de fundering op maaiveldniveau rustte. De vormen van de volumes herinneren aan de vormen die kenmerkend zijn voor topografische vormen van de polder, zoals de dijken, sloten, greppels en vaarten.

Gramsma’s nieuwgevormde landschap, dat als een gebouw op palen rust, heeft inkepingen die, net als een rif, onderdak bieden aan flora en fauna. Daarnaast verwijst het woord ‘riff’ uit de titel van het kunstwerk ook naar het basispatroon, het herkenbare motief, uit een muziekstuk. De riff van dit kunstwerk is onder meer gevormd door de Zuiderzeebodem en de vorm van de mal.

Riff, PD#18245 is een afdruk van Gramsma’s gegraven spoor in de Flevogrond, en weerspiegelt daarmee de ontginning en kunstmatigheid van de polder. Het werk doet denken aan andere interventies in dit specifieke landschap: het waterbeheer, de getroffen maatregelen tegen overstromingen, de sporen van de overgang van visserij naar landbouw, het herstel van natuurlijke ecosystemen. Het werk zelf is ook een spoor van het maakproces, een visualisatie van een straks alweer verdwenen uitgraving.

Voor Gramsma was het voorbereidingsproces, de bouw en de tijd na de onthulling wanneer mens, dier, weer en wind, het werk steeds zullen doen, integraal onderdeel van het kunstwerk. Het werk was daarom voor Gramsma niet op één bepaald moment voltooid, maar kwam in meerdere stadia gereed.

Gramsma: “Door middel van de blootstelling aan de elementen, de ontbrekende mal en het verleden dat het werk omhult in de vorm van de Zuiderzeebodemresten, herinnert dit werk ons eraan dat de aarde en haar geschiedenis - evenals de kosmische krachten of energieën die haar vormen - het menselijke begrip te boven gaan. Maar we kunnen wel proberen de ondoorgrondelijke aanwezigheid van de aarde in de tijd te waarderen wanneer we kijken naar dit opgegraven overblijfsel.”

Bezoekers konden een ingegoten trap betreden om op het bovendek van de sculptuur te kijken, en hun blik te laten dwalen over het oude land bij Elburg en het nieuwe door mensen gemaakte landschap.

--

Opening in aktes

Het kunstwerk ontstond in meerdere aktes die elk van belang waren voor zowel de totstandkoming als de betekenis van het kunstwerk. Geïnteresseerden konden tijdens deze aktes de onderliggende complexe constructie van het kunstwerk aanschouwen, waar deze later in het proces aan het oog onttrokken werd. Lees hier meer over de aktes.

--

Bob Gramsma (NL/CH) woont en werkt in Zürich. Gramsma heeft omvangrijke projecten gerealiseerd voor onder meer Art Safiental, Zwitserland (2018); Jerusalem Lives, The Palestinian Museum, Birzeit (2017); de Kochi-Muziris Biennale, India (2016); Gasträume 2016, Art in public space Zurich en AM ORT, Art Public Chur, Zwitserland (2016) en onder ander exposities in het Kunstmuseum Sankt Gallen; Kunsthaus Zürich; FRAC Bourgogne; CAC Vilnius; MAC Lyon; Swiss Institute NY; Kunstmuseum Bern en MoMA/PS1 NY.

--

Riff, PD#18245 is te vinden op een perceel tussen de Spijkweg en de Bremerbergweg in de gemeente Dronten. Gramsma maakte dit kunstwerk in samenwerking met TAAK in opdracht van de provincie Flevoland. Riff, PD#18245 is het achtste landschapskunstwerk in Flevoland.