De Inclusieve Samenleving
TAAK merkt op dat in- en uitsluitingsmechanismen binnen de maatschappij zorgen voor steeds grotere tegenstellingen tussen publieke en private belangen. Slogans als ‘iedereen heeft dezelfde kansen’ en ‘je bepaalt zelf of je mee doet of niet’ leggen de verantwoordelijkheid bij het individu. Wij zien dit als een van de oorzaken van een maatschappelijk ongenoegen dat zich uit in gevoelens van onveiligheid, frustratie en onvrede. Gevoelens die gemakkelijk gevoed kunnen worden door angst. Daarom richt TAAK zich de komende drie jaar op het fenomeen van ‘De inclusieve samenleving’. Binnen de projecten en programma’s die we de komende jaren (2017-2020) willen realiseren zullen we de mechanismen van uitsluiting adresseren en attaqueren met alternatieven modellen van inclusiviteit.
We richten ons op de volgende drie onderwerpen:
1. Detentie
Wij zien onze huidige omgang met detentie als een voorbeeld van een uitsluitingsdenken dat zich diep in het politieke, economische en sociale denken genesteld heeft. De huidige trend om steeds zwaarder te straffen brengt de mensenrechten in het geding. De manier waarop gedetineerden in een totaalinstituut worden afgezonderd in de marge van de samenleving en hoe hun rechten worden ontnomen, zegt veel over de manier waarop de maatschappij omgaat met criminaliteit, onaangepast gedrag en anders-zijn. Anders dan het huidige, op dwang gebaseerde totaalinstituut, gaan we op zoek naar alternatieve vormen van detentie waarbij misdaad en straf niet enkel opgevat worden als een individueel probleem, maar als een gedeelde verantwoordelijkheid van de samenleving.
In dit project wordt samengewerkt met (ex-)gedetineerden, kunstenaars en denkers om een programma te ontwikkelen waarin wordt gereflecteerd op alternatieven voor het huidige systeem. Hierin is in de ontwikkelingsfase (vanaf januari 2018) plaats voor onderzoek, publieke bijeenkomsten en kritische reflectie om het onderwerp op de kaart te zetten. In de tweede fase worden onderzoeksresultaten, verhalen en ideeën gezamenlijk gepresenteerd tijdens een manifestatie in een sculptuur die is geïnspireerd op gevangenisarchitectuur. Die sculptuur wordt in het voorjaar van 2019 geplaatst in de Tolhuistuin, Amsterdam.
2. Social Capital
Dit project gaat over de vermarkting van de stad, en de exclusiviteit die dit in de hand werkt. Door toerisme, airbnb, privatisering en prijsopdrijving van alle vastgoed zijn binnensteden onderhevig aan marktwerking. Wat zijn de gevolgen en hoe kan de kunst hierop reageren? We willen een (schrik)beeld schetsen van de toekomst van de stad als het huidige beleid niet aangepast wordt. We treden in dialoog met betrokken partijen, bewoners, politiek en bestuurders. Vervolgens ontwikkelen we samen met kunstenaars voorstellen om de problemen zichtbaar te maken, en te verankeren vanuit waarden die het vrijzinnige en tolerante imago van de stad eer aan doen. We kijken in het bijzonder naar Amsterdam, en plaatsen de ontwikkeling aldaar in een breder kader middels het publieksprogramma.
Het programma zal bestaan uit een serie interventies die op een kritische manier de problematiek van het veranderende stadsbeeld zichtbaar maken. Daarnaast geven de projecten betrokkenen de kans om zich te organiseren en samen met de kunstenaars (tijdelijk) ruimte op te eisen voor alternatieve vormen van stedelijkheid die niet ten koste gaan van diversiteit en inclusiviteit.
3. Grondbezit en identiteit
De relatie tussen het land en haar bevolking is sterk geworteld in de gemeenschap en heeft een emotionele, esthetische, culturele, historische betekenis. Onze relatie met land is onderdeel van onze identiteit, en wordt uitgedrukt in kunst, literatuur en muziek. Maar land is ook een eigendom en dit impliceert een rechtsverhouding. Dit maakt land handelswaar, iets dat gekocht en verkocht kan worden. Hierdoor wordt het land onderdeel van een mondiale markt van kopers en verkopers en verliest het haar lokale waarde. Wat zijn de gevolgen van deze schijnbare tegenstelling tussen de relatie die mensen hebben met land als eigendom en land als deel van een identiteit? En hoe manifesteert deze tegenstelling zich op economisch, politiek, cultureel of sociaal niveau? Binnen dit programma richten we ons niet zozeer op het oplossen van de bestaande problemen binnen de gegeven politieke en economische kaders, als wel op het ontwikkelen van alternatieven buiten deze kaders. De impact van ‘land grabbing’ en ontworteling is in het Westen onderbelicht gebleven, of wordt gezien als een lokale strijd van geïsoleerd levende bevolkingsgroepen. We willen zichtbaar maken dat deze strijd verbonden is met mondiale krachten, en zich ook tot onze leefwereld verhoudt.
In de eerste fase, die zal starten in het najaar van 2017, brengen we met een aantal experts het fenomeen ‘land grabbing’ in kaart. Uiteindelijk zal dit onderzoek leiden tot een of meerdere interventies door kunstenaars waarin bijvoorbeeld alternatieve vormen van omgang met land worden verbeeld, of manieren om een eerlijker verdeling te organiseren worden voorgesteld.
Nieuw overkoepelend programma
Play Back Talk Back is een nieuw initiatief van TAAK. Voortkomend uit de wens om de impact van kunst in het publieke domein zowel artistiek als maatschappelijk te duiden is Play Back Talk Back een instrument om ervaringen en overwegingen te delen met experts en geïnteresseerden via debatten, video’s en artikelen. Zo ontstaat een nieuw on- en offline platform waar de kennis over maatschappelijke thema’s die voortkomt uit kunstprojecten wordt verzameld.