Gerelateerde projecten
Stem Terug! Vote back!
Amsterdamse cultuurwethouder Carolien Gehrels van de Partij voor de Arbeid (PvdA) heeft in de tentoonstelling Stem Terug, Vote Back! een zogeheten ‘Vrijdenkersruimte’ samengesteld, getiteld De Stad is de Vrijdenkersruimte.
Op 6 oktober vindt een debat plaats tussen Carolien Gehrels, Jonas Staal, Ernst van den Hemel en Tiers Bakker. Huib Haye van der Werf is moderator.
In De Stad is de Vrijdenkersruimte bepleit Gehrels een klassiek sociaal-democratisch kunstbegrip, waarin de taak van de politiek duidelijk ligt in het scheppen van condities voor de spreiding van kunst en cultuur over de gehele samenleving. Het publieke domein als gedeelde ruimte is hiervoor het terrein bij uitstek: zij toont werken van Thomas Hirschhorn, Nicolas Dings en Hans van Houwelingen rondom de ‘vrijdenker’ Spinoza als concrete voorbeelden van cultuurpolitiek die dit ideaal mede helpen realiseren. Zij doorbreekt daarbij het taboe dat politici over alles een mening mogen hebben, behalve over de kunst en brengt het ideologische debat rondom kunst en cultuur terug in de publieke arena.
In de presentatie in de Appel zal na een inleiding van Jonas Staal wethouder Carolien Gehrels het woord nemen. Hetgeen wordt vervolgd met een discussie onder leiding van Huib Haye van der Werf. Vragen die centraal zullen staan is in hoeverre politiek uitspraken mag doen over kunst? Is het democratiseringsideaal van Gehrels werkelijkheid geworden in het concrete Amsterdamse kunstbeleid? En in hoeverre trekken kunstenaars en politici hierin gelijk op? Filosoof Ernst van den Hemel en SP politicus Tiers Bakker zullen als kritische respondenten optreden in het bediscussiëren van de ideologische en beleidsmatige proposities van Gehrels.
Deze presentatie vindt zijn oorsprong in het project Politiek Kunstbezit II: Vrijdenkersruimte dat Jonas Staal in 2010 realiseerde en waarmee hij inzicht bood in de wijze waarop de partijen VVD en PVV kunst gebruikten om politieke idealen te verbeelden. Vertrekpunt hierbij was de reëel bestaande Vrijdenkersruimte, een tentoonstellingsruimte opgericht in juli 2008 door de VVD en de PVV in hun respectievelijke kantoorruimten in het parlementsgebouw te Den Haag. Met deze ruimte wilden de partijen een platform bieden aan Nederlandse kunstenaars die te maken kregen met censuur, in het bijzonder uit islamitische hoek. De Vrijdenkersruimte bestond van 2008 tot 2011, maar werd onmiddellijk opgeheven toen de VVD en PVV samen tot een regeerakkoord kwamen.
Het opheffen van de Vrijdenkersruimte leidde tot heftige kritiek van onder meer Jesse Klaver (Groenlinks) en Rogier Verkroost (D66 Eindhoven) die, onafhankelijk van elkaar, pleitten voor een onmiddellijke heropening. Dit heeft uitgemond in Politiek Kunstbezit IV: VRIJDENKERSRUIMTE VERVOLGD, een serie tentoonstellingen samengesteld door politieke partijen uit het gehele politieke spectrum rondom de verantwoordelijkheid van de politiek met betrekking tot de relatie tussen hedendaagse kunst en censuur. Bij elke tentoonstelling verzorgt de verantwoordelijke partij tevens een Vrijdenkerslezing, waarin de tentoonstelling en de rol van de politiek in relatie tot hedendaagse kunst en de vrijheid van expressie wordt toegelicht.
De eerste nieuwe Vrijdenkersruimten samengesteld door GroenLinks (‘Nederland als Vrijdenkersruimte’) en D66 (‘Zonder Vrije Rafelranden geen Populaire Cultuur’) openden in september in het Van Abbemuseum in Eindhoven.