BETER, de kunst van gezondheid

Project Zorg en welzijn

Kan kunst mensen beter maken?

9 november 2012 — 8 februari 2013

Waar: Medisch Centrum Haaglanden, Den Haag
Partners: BETER is een initiatief van EGBG en wordt ontwikkeld in samenwerking met Medisch Centrum Haaglanden en TAAK. Partners zijn: TU Delft, GEMAK, Behring Institute for Medical Research, Hersencentrum, Natuur voor mensen, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en Mind Media. BETER wordt mede mogelijk gemaakt door SKOR | Stichting Kunst en Openbare Ruimte, Stichting DOEN, VSB Fonds, Innovatiefonds Zorgverzekeraars, Nefarma en het Mondriaan Fonds.
Kunstenaars: EGBG: Martijn Engelbregt en Pavel van Houten en vele andere kunstenaars
Curator: Theo Tegelaers


BETER, de kunst van gezondheid is een interactieve onderzoeksexpositie in Medisch Centrum Haaglanden, van 9 november 2012 t/m 8 februari 2013. Voor het eerst wordt op wetenschappelijke wijze, in een voor iedereen toegankelijke expositie de kernvraag onderzocht: ‘Heeft kunst effect op de gezondheid?’ 

Over zorg en cultuur worden in deze tijden van bezuinigingen verhitte discussies gevoerd. Er is een groeiend spanningsveld tussen de roep om aantoonbaar nut en meetbare resultaten enerzijds, en de behoefte aan subjectieve waarden en kwaliteit van leven anderzijds. Veel mensen zijn het erover eens dat kunst ons leven verrijkt en daarmee goed is voor ons welzijn. Maar is een mogelijke heilzame werking van kunst ook meetbaar? In Medisch Centrum Haaglanden wordt voor het eerst, in een internationaal baanbrekend onderzoek de helende werking van kunst gemeten.

Kunst en placebo
Om de kernvraag Heeft kunst effect op de gezondheid?’ te kunnen beantwoorden wordt de werking van helende kunst vergeleken met de werking van placebo’s voor kunstEen placebo voor kunst is iets dat zich manifesteert als kunst, maar dat niet is. De werking van de kunstwerken en placebo's op de bezoekers worden door het gehele ziekenhuis gemeten. Er is een kunstroute waar bezoekers op een laagdrempelige manier aan deel kunnen nemen door per werk een klein formulier in te vullen. Fysiologische signalen zoals hartslag, temperatuur en zweetsecretie worden gemeten in het BETER Laboratorium en er zijn onderzoeken op diverse behandelafdelingen. Ook is er de mogelijkheid om thuis deel te nemen aan het onderzoek met het BETER thuisonderzoek. BETER slaat een brug tussen zorg, wetenschap, kunst en maatschappij en stelt kritische vragen aan de samenleving. Wat is gezond voor mij? Hoe richt ik mijn omgeving zo in dat ik mij beter voel? En is dat met onderzoeken en apparaten te meten? Binnen én buiten de gebaande paden zoekt BETER naar antwoorden en stimuleert discussie over kunst, gezondheid en meetbaarheid.

De onderzoeksresultaten
De data worden geanalyseerd, onder andere door wetenschapper Dr. Joris H. Janssen en door Twan Goosen van het Max Planck Institute for Psycholinguistics. Zal het onderzoek aantoonbaar maken dat kunst een positieve invloed heeft op de gezondheid en dus kwaliteitsverhogend en kostenverlagend werkt? In ieder geval staat nu al vast dat de expositie goed is bezocht. Honderden mensen lieten zich onderzoeken in het BETER Lab en nog eens duizenden vulden de vragenlijst in. De kunstwerken riepen uiteenlopende reacties op en veel bezoekers deelden hun persoonlijke verhalen.

Symposium en publicatie
Op 14 juni 2013 organiseert het BETER Consortium in het MCH een symposium waar de onderzoeksresultaten en conclusies gepresenteerd worden aan het publiek. Tevens worden deze gebundeld in een publicatie en ter plekke aangeboden aan beleidsmakers en beslissingsnemers in de zorg - en culturele sector. Ook vragen we experts naar hun visie op de gezondheid van kunst, nodigen we kunstenaars die met het thema gezondheid bezig zijn uit om een bijdrage te leveren, en kijken we hoe gezond BETER zelf is. Meer over het programma volgt later.